Ömer BÖLÜM
ABD, ateşkesin sağlanması için taraflar arasında her ne kadar arabuluculuk yapmaya çalışsa da, Türkiye’nin bu konuda pek de geri adım atmadığı, aksine gün geçtikçe SDG’ye yönelik sert açıklamalara ve ara hava saldırılarına devam ettiği, ayrıca Türkiye İçişleri Bakanı Hakan Fidan ve MİT Başkanı İbrahim Kalın’ın Suriye-Türkiye hattında yoğun mesai harcadığı tüm kamuoyunca bilinmektedir.
İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), 24 Aralık’ta Tişrin Barajı ve çevresinde yoğun çatışmalar yaşandığını ve bu bölgenin SDG’nin kontrolüne geçtiğini bildirmişti. Ayrıca SOHR’un çarpıcı raporunda önemli bir detay daha var! SOHR, Türkiye destekli SMO’nun Tişrin Barajı ve çevresinden çekildiğini ve Türkiye’nin insansız hava aracı desteğinin olmamasının, SDG’nin ilerlemesine olanak sağladığını belirtmiştir.
Bu rapor bize, bölgede askeri varlık gösteren SMO’nun, Türkiye’nin askeri desteği olmadan bölgede varlık gösteremeyeceğini; ekim 2015’te Kürtlerin liderliğindeki YPG/YPJ (Halk Savunma Birlikleri) ve Arap, Süryani, Türkmen gibi diğer yerel grupların birleşmesiyle kurulan SDG’nin ise bölgede meşru bir güç olduğunu söylemek raporlar ışığında yanlış olmaz diye düşünüyorum. Bölgede yaşanan bazı hadiseler ise SMO’nun kentte endişe ve huzursuzluk ortamı yarattığına dair iddiaları ortaya çıkarmış durumda. SMO’ya bağlı askerlerin yerel halka karşı hırsızlık ve şiddet olayları ile ilgili pratiklerinin ortaya çıkması, kent merkezinde gerilimi üst seviyeye çıkarmıştır.
Suriye savaşından bu yana Minbiç, stratejik konumu nedeniyle farklı grupların kontrolü altına girmiş ve bu durum, şehirde yaşayanların güvenlik ve istikrar beklentilerini yoğun bir şekilde etkilemiş durumda. Türkiye’nin Suriye’deki güvenli bölge oluşturma çabalarının bir parçası olarak değerlendirilen Minbiç kenti, Suriye savaşından bu yana en kritik süreci yaşayan kentlerden birisi.
Kente yerleşen SMO’ya yönelik halkın tutumunu kesin bir şekilde belirlemek zor. Bölgedeki farklı etnik ve siyasi grupların varlığı, halkın SMO’ya bakış açısını çeşitlendirmekte. Bu nedenle halkın SMO’yu tamamen desteklediğini veya reddettiğini söylemek mümkün değildir.
Peki, Minbiç’i bu kadar önemli kılan faktörler nelerdir?
,
Minbiç, stratejik olarak önemli bir konuma sahip. Halep’in yaklaşık 85 km kuzeydoğusunda yer alan Minbiç, Suriye’nin ekonomik ve siyasi merkezlerinden biri olan Halep’e bağlayan kritik bir nokta konumundadır. Fırat Nehri’nin batısında bulunan Minbiç, nehirden gelen ekonomik ve tarımsal faydalara erişim sağlar. Fırat’ın batısında kontrol sağlamak, bölgesel hakimiyet kurmak açısından önemli bir konumda bulunan Minbiç, Suriye’nin doğu ve batısını birbirine bağlayan M4 otoyolu üzerinde yer alır. Bu yol, lojistik ve ticaret için hayati bir arterdir. Minbiç, Türkiye sınırına yakın bir bölgede bulunuyor ve bu da şehri Türkiye’nin ısrarla sınır güvenliği endişesinin yanı sıra önemli ticari bir potansiyel taşıyor.
Suriye’nin kuzeyindeki Kürt bölgeleri ile Arap nüfusun yoğun olduğu alanlar arasında bir geçiş noktası konumunda bulunan Minbiç, demografik ve siyasi kontrol açısından da önemli bir yere sahiptir.
Türkiye her ne kadar Minbiç’i sınır güvenliği açısından bir tehdit olarak öne sürse de, asıl amacının SDG kontrolündeki şehirleri, kendisi tarafından oluşturduğu ve kendisine organik olarak bağlı olan SMO’nun kontrolüne geçirmesini istemesinden öteye bir gerçeklik taşımadığını ifade edebilirim.
Öte yandan, SDG Komutanı Mazlum Abdi, Türkiye ile ateşkes konusunda anlaşma sağlanması için birçok ciddi teklifte bulunmuş ancak Türkiye tarafından bu teklifler kabul görmemiştir. Suriyeli olmayan Kürt savaşçıların Suriye’den ayrılacağını ifade eden Abdi, Kobani bölgesinde bir “askersizleştirilmiş bölge” oluşturulmasını önermiştir.
ABD’nin, IŞİD’e karşı mücadelede SDG ile işbirliği yaptığı bilinmektedir. Ancak, Türkiye’nin SDG’yi terör örgütü olarak görmesi ve Suriye’nin kuzeyine yönelik olası askeri müdahale planları, bölgedeki durumu karmaşıklaştırmaktadır. ABD’li kaynaklar, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusundaki SDG mevzilerine yönelik olası bir askeri müdahalesinden endişe duyduklarını belirtmektedir.
Sonuç olarak, ABD, Suriye’nin kuzeyindeki durumu yakından takip etmekte ve SDG ile diğer bölgesel aktörler arasındaki ilişkileri dengelemeye çalışmakta; bölgedeki çatışmaların önlenmesi ve istikrarın sağlanması için diplomatik çabalarını sürdürmektedir.
