Elif Gamze BOZO
“Engelliler İçin Güncellenmiş ve Ayrıntılı Verilere İhtiyaç Var”
Engelli bireylere yönelik politikaların daha sağlıklı oluşturulabilmesi için veri eksikliğine dikkat çeken Yaman, “2008 öncesi sigortalı engelli vatandaşlarımızın emeklilik haklarına ilişkin büyük mağduriyetler yaşanıyor. Ancak elimizde hâlâ güncellenmiş ve ayrıntılı bir veri yok. Engellilik türlerine göre ayrıştırılmış veriler neden hâlâ güncellenmiyor?” diyerek yetkililere çağrıda bulundu.
SGK ve Aile Bakanlığı arasında ciddi bir iletişim kopukluğu olduğunu belirten Yaman, “Engelli bireylerin sosyal güvenlik haklarına dair belirsizlikler sürüyor. 15 Ocak 2025 tarihli torba yasa ile 2008 öncesi sigortalı engelli bireylerin emeklilik süreçleri değiştirildi. Ancak birçok engelli vatandaş mağdur oldu ve büyük bir çaresizlik içinde. SGK ile Aile Bakanlığı bu konuda daha fazla koordinasyon sağlamalı” dedi.
“Engellilerin Hayata Katılımı İçin Daha Fazla Destek Şart”
Engelli bireylerin eğitime ve istihdama katılımının artırılması gerektiğini vurgulayan Yaman, yıllardır değişmeyen HİBE destekleri ve rehabilitasyon merkezi sayılarındaki yetersizliğe dikkat çekti:
* Engellilere yönelik HİBE destekleri 2026-2027 yıllarında bile aynı kalacak şekilde planlanmış. Bu desteklerin artırılması gerekiyor.
* Rehabilitasyon merkezi sayısı 2023’ten beri 106 olarak sabit kaldı. 2026 hedefi ise yalnızca 107. Bu rakamlar, engellilerin topluma entegrasyonunu sağlamaktan çok uzak.
* Kaynaştırma eğitimi ve gölge öğretmen desteği gibi alanlarda ciddi eksiklikler var.
Aile Bakanlığı’nın engellilere yönelik bakış açısının değişmesi gerektiğini ifade eden Yaman, “Sadece parasal yardımlar yeterli değil, engellilerin toplumsal hayata katılımını sağlayacak yapısal değişikliklere ihtiyaç var” dedi.
“Yaşlı Bakım Hizmetlerinde Kamu Yatırımları Artmalı”
Yaşlı bakım hizmetlerinin büyük ölçüde özel sektöre yönlendirildiğini belirten Yaman, kamu yatırımlarının yetersizliğine dikkat çekti:
* Özel yaşlı bakım merkezlerinde ortalama ücretler 40 bin TL’yi aşmış durumda. Bu rakam çoğu yaşlı için karşılanamaz.
* Huzurevlerinde kalan yaşlı kadın sayısı yıllık yalnızca 50 kişi artırılacak şekilde planlanmış. Oysa yaşlı nüfus hızla artıyor ve kadınların erkeklere göre daha uzun yaşadığı göz önünde bulundurulmalı.
* 65 yaş üstü bireylerin %80’inin kronik hastalığı var. Bu nedenle, yaşlı bakım merkezlerinin Sağlık Bakanlığı ile entegre çalışması gerekiyor.
“Yaşlı Bakımı Bilimsel Kriterlere Göre Takip Edilmeli”
Aile Bakanlığı’nın yaşlı bakım hizmetlerine yönelik takip sistemini de eleştiren Yaman, “Şu anda takip edilen tek kriter, yaşlıların sportif faaliyetlere katılım oranı. Oysa düşme oranları, beslenme durumu ve kas kaybı gibi sağlık göstergeleri de izlenmeli. Sağlık Bakanlığı bu sürece dahil edilmeli” dedi.
Yaman, son olarak engelli ve yaşlı bireylerin hak kayıplarının önlenmesi için yetkililere çağrıda bulunarak, “Bu vatandaşlarımızın sesini duyun ve çözüm üretin” ifadelerini kullandı.
